Ken je dorp, ken je dijk
Voor wie wil weten wat er met onze leefomgeving gaat gebeuren!
Een tijdje geleden publiceerden we een quiz samen met dorpstafels, een Facebook groep en een bewonersinitiatief langs de dijk tussen Tiel en Waardenburg. De vragen bleken erg moeilijk. Zelfs de winnaars op een gedeelde eerste plaats hebben vier van de negen antwoorden fout. Dat terwijl bijna alle vragen met veranderingen in onze directe leefomgeving te maken hebben.
We hopen dat de uitleg bij de antwoorden meer inzicht zullen geven in de verstrekkende gevolgen van de aanstaande dijkversterking.
Maar ….. er is een alternatief: De Ideale Rivierdijk!
DE ANTWOORDEN
Vraag 1: Hoeveel overstromingen zijn er in ons gebied afgelopen eeuw geweest?
Antwoord C: 1
Tijdens de winter van 1925-1926 werd het land van Maas en Waal zwaar getroffen. dus de ‘overkant’ stroomde onder.
Vraag 2: Voor welk percentage dijkbewoners is dit de tweede dijkversterking in 25 jaar?
Antwoord B: voor niemand.
Een strikvraag dus, de vorige dijkversterking was in 1995, maar die hebben veel mensen meegemaakt. Die nieuwe dijk zou volgens het Waterschap helemaal veilig zijn bij extreem hoogwater. Een paar jaar terug zijn de normen echter verhoogd waardoor de huidige dijken toch niet veilig genoeg meer zouden zijn.
Vraag 3: Hoeveel huizen worden op het traject Tiel Waardenburg gesloopt vanwege de aanstaande dijkversterking?
Antwoord C: 5,
Twee in Opijnen, een huis uit 1926 met oude bomen eromheen in Heesselt en twee in Ophemert waaronder een huis dat meer dan 600.000 euro waard is. Onduidelijkheid bestaat over een huis in Varik en ook bij de steenfabriek Zennewijnen zou een huis moeten worden gesloopt, maar dat is inmiddels afgebrand.
Vraag 4: Hoeveel bomen worden gekapt vanwege de dijkversterking?
Antwoord C: meer dan duizend.
In de Milieu Effect Rapportage (MER) wordt een aantal van 2050 te kappen bomen genoemd.
Vraag 5: Hoeveel hectare natuur wordt verwoest door de dijkversterking?
Antwoord A: tussen 50 en 60.
De MER noemt 57 hectare.
Vraag 6: De helft van deze natuur wordt gecompenseerd door:
Antwoord C: het dijktalud.
Bron MER. Dus niet met aanplant van jonge bomen of nieuwe natuur in de uiterwaarden of elders, maar de dijkhelling aan de rivierkant krijgt straks in plaats van de bestemming ‘groen’ het stempel ‘natuur’. De vraag is of daarmee het natuurverlies echt is gecompenseerd.
Vraag 7: Er gaat ook cultuurgrond verloren, door de mens ingerichte grond; hoe wordt die gecompenseerd?
Antwoord A: Niet
Tot op heden is cultuurgrond niet gecompenseerd.
Vraag 8: Wie wordt de belangrijkste gebruiker van de ‘gastvrije Waaldijk’ die de gemeentes langs de dijk tot aan Gorinchem voor ogen hebben?
Antwoord B: de fietsers zijn hoofdgebruikers, auto’s moeten zich aanpassen.
Onduidelijk is hoe dat in zijn werk gaat straks. Tot nu toe hebben we geen duidelijk antwoord gekregen. Daarom hebben we bij de gemeenteraad namens 107 bewoners een petitie ingediend om, in nauwe samenwerking met de bewoners, onderzoek te doen naar de gewenste verkeersinrichting van de dijk. De raad heeft een motie aangenomen voor een onderzoek naar een vrijliggend fiets/wandelpaadje, aan de buitenzijde van de dijk.
Vraag 9. Wanneer is de volgende dijkversterking nodig bij de huidige plannen?
Antwoord B: Over 50 jaar,
Volgens Waterschap Rivierenland. De lijnen voor het ‘Profiel van de Vrije Ruimte’ zijn al ingetekend, daar zou de dijkvoet bij een volgende versterking uitkomen. Soms loopt dat profiel door bestaande huizen heen. Aannemelijker is echter dat de volgende dijkversterking al rond 2050 zal plaatsvinden, met alle kosten en gevolgen van dien.
Het Alternatief: De Ideale Rivierdijk
Er is een alternatief waarbij de antwoorden op de vragen drie tot en met negen wezenlijk anders kunnen zijn. Er hoeven dan nauwelijks bomen gekapt, natuur of cultuurgrond opgeofferd en huizen gesloopt.
Dat is De Ideale Rivierdijk, met als belangrijkste kenmerk het inbrengen van een lange verankerde damwand bovenin het buitentalud, in principe langs het hele traject (uiteraard wel met maatwerk). Zelfs als het complete buitentalud zou wegspoelen – deze dijkhelling wordt namelijk minder belangrijk – blijft deze ‘rots in de branding’ staan als een zelfstandige waterkering. Professor Stefan van Baars noemt dit een geheel nieuwe visie op dijkversterking. Hij zegt onder andere dat de kosten misschien niet veel hoger, of zelfs lager zijn, en de kans op doorbreken mogelijk kleiner. Kortom: een bijzonder idee dat nader onderzoek verdient.
VOORDEEL: De dijk kan blijven liggen waar hij ligt en hoeft niet breder. Het landschap wordt minimaal aangetast en de bewoners zijn er blij mee. Bedenk dat het waterschap er nu al voor kiest – dit om op een paar stukken huizen, natuur en landschap te ontzien – om bij 8 van de 19.5 kilometer een damwand te slaan; de rest van het traject krijgt een verbrede gronddijk. Waarom niet alsnog de keuze voor een doorlopende damwandconstructie? Dat levert zeer waarschijnlijk een EXTRA veilige, robuuste en duurzame dijk op die zelfs 100 jaar meegaat.
In de MER staat dat de zogeheten ‘kernkwaliteiten’, ons waardevolle landschap dus, aangetast mogen worden omdat er geen alternatieven zijn. Die zijn er dus wel. Het waterschap kent dit alternatief goed, en zegt dat De Ideale Rivierdijk een goed en toepasbaar plan is. Het waterschap weet precies hoe ons iconische dijklandschap behouden kan blijven.
Hoe je het Bewonersinitiatief ‘De Ideale Rivierdijk’ kunt steunen
Op Youtube staat een korte animatie van De Ideale Rivierdijk:
Wil je meer weten en wil je dat dit alternatief serieus door experts wordt onderzocht?
Stuur dan een mail naar Louis de Jel: deidealerivierdijk@gmail.com